“Eindelijk weer eens een echte Kerst-column” zult u vast denken bij het zien van de titel. Zo’n tekst waarin de schrijver een paar sentimentele en zalvende woorden over de lezer uitstort, met het aloude Kerstverhaal van de geboorte van Jezus in een grot of stal te Bethlehem als basis. Het is echter de vraag of u op zo’n tekst zit te wachten. Zeker als de schrijver, zoals in dit geval, een bestuurder en politicus is, of zoals ze in Limburg meestal over mij zeggen: ‘zoe’ne dikkop’. Dan klinkt een oproep tot vrede misschien wel aanmatigend of misplaatst.
Vrede moet worden gesticht; ‘stichten’ is een werkwoord, vergt dus inspanning. Het vraagt van mensen dat ze vredestichters worden.
Vrede moet worden gesticht; ‘stichten’ is een werkwoord, vergt dus inspanning. Het vraagt van mensen dat ze vredestichters worden.Het is bovendien dit jaar lastig een Kerstboodschap te schrijven. Hadden we een jaar geleden al de oorlog in Oekraïne op ons continent, dit jaar is daar de opleving van het conflict in Israël en Palestina (met de oorlog tegen Hamas) bijgekomen. Bethlehem heeft daardoor alle Kerstevenementen moeten afgelasten. En overigens: ontspanning in de andere conflictgebieden in Afrika (zoals Sudan), Azië (zoals Yemen) of Amerika (zoals Venezuela) zie ik evenmin ontstaan. Kortom: veel strijd en ruzie op wereldschaal.
Dan zijn de conflicten in de Nederlandse samenleving uiteraard van een andere orde, maar ook in ons eigen land kennen we de zorgen over verharding van politieke verhoudingen, polarisatie, verhuftering en discriminatie. Groepen staan soms tegenover elkaar, mensen verketteren andere mensen, óók in ons land, óók in onze regio. Met iemand van mening verschillen groeit uit tot met iemand zelf verschillen.
Kortom: we kunnen elkaar wel de vrede toewensen, maar daarmee alleen hebben we nog lang geen vrede bereikt. Vrede moet worden gesticht; ‘stichten’ is een werkwoord, vergt dus inspanning. Het vraagt van mensen dat ze vredestichters worden. Er zijn mensen die religies de schuld van oorlogen en conflicten geven. Daar is zeker een redenering voor op te bouwen. Maar minstens zo waar is dat geloof een krachtige motivatie en inspiratie biedt om vrede te stichten.
Als de Engel in het Kerstverhaal ‘Vrede op Aarde’ wenst, is dat naast een hartelijke wens tegelijk een oproep, een aansporing aan mensen van goede wil om aan die vrede te werken. In mijn kerk wordt in elke viering opgeroepen om elkaar vrede te wensen. Dat gebeurt nadat de gelovigen eerst aan elkaar vergeving hebben gevraagd voor gedragingen in conflicten, ruzies en beledigingen. Vrede stichten kan niet zonder het onder ogen zien van eigen fouten. En daar verantwoordelijkheid voor nemen, ze waar mogelijk herstellen.
De geschiedenis staat bol van conflicten en oorlogen, tot de dag van vandaag. Maar de geschiedenis leert ons ook dat oplossingen mogelijk zijn, dat vrede tot stand gekomen is. Wie had ooit gedacht dat Nederlanders en Spanjaarden na 1648 ooit vredig met elkaar konden omgaan, of Duitsers ooit na 1945 met andere Europese landen? Of in ons land: protestanten en katholieken na de reformatie?
Ooit zullen Oekraïners naast Russen in vrede wonen en leven, ooit zal er tussen Joden en Palestijnen vriendschap zijn, ooit zullen ook in ons land mensen elkaar de hand reiken die dat nu nog voor onmogelijk houden. Te beginnen in het nieuwe jaar! Een andere toekomst is niet alleen onwenselijk maar ook ondenkbaar zolang er mensen van goede wil bestaan. Ik geloof daar heilig in. Dat is niet naïef, dat is Kerstmis.
Van mij dus naar u en de uwen: Zalig Kerstmis! En een Vredig Nieuwjaar!
(deze column verscheen in Familiemagazine Nummer 1 op 19 december 2023)
