U heeft ze ongetwijfeld ook gezien: de lange rijen van Britten die afscheid kwamen nemen van hun geliefde Koningin Elisabeth. Mensen van alle rangen en standen, uit alle delen van het Verenigd Koninkrijk én daarbuiten, van alle geloven, politieke stromingen en bevolkingsgroepen. Ze deelden het verdriet, dat gebaseerd is op de genegenheid die ze voor de vorstin voelden. Elisabeth mag dan wel geen formele machtspositie bekleed hebben, ze had wel degelijk invloed; ze was een inspiratiebron, en velen zullen haar roemen als een grote leider. In populaire termen: ze had vele volgers.
’Is het af en toe niet beter om eens iets van iemand te accepteren, bijvoorbeeld omdat die voor iets heeft doorgeleerd, meer ervaring heeft, wijsheid bezit?
Het nadenken over leiderschap is een beetje een modeverschijnsel. We discussiëren er graag over. We hebben er ook allemaal verstand van. Nederland is niet voor niets gezegend met meer dan 17 miljoen bondscoaches (of virologen), en we hebben allemaal een mening over het leiderschap van ministers, CEO’s van grote bedrijven, tot en met de afdelingschef op ons werk. En in verreweg de meeste gevallen is die mening negatief: de baas bakt er niks van! Wat er fout gaat in onze samenleving, in de vereniging of op ons werk, ligt altijd aan de leiding, of het gebrek aan leiderschapskwaliteiten, de verkeerde leiderschapsstijl.
Ik wil pleiten om meer na te denken over ‘volgerschap’. Is het af en toe niet beter om eens iets van iemand te accepteren, bijvoorbeeld omdat die voor iets heeft doorgeleerd, meer ervaring heeft, wijsheid bezit? Wie willen we eigenlijk volgen? Door wie laten we ons nog inspireren? Wie willen we het voordeel van de twijfel gunnen? Wie geven we de kans uit te groeien tot een betere leider? En waar het opiniemakers betreft: niet alles wat gedrukt staat is waar; wie geloven we?
Ik pleit natuurlijk niet voor kritiekloos volgerschap. We zijn immers verantwoordelijk voor onze eigen daden, moeten onze eigen mening vormen. Maar soms welbewust luisteren, gehoorzamen, compromissen accepteren kan geen kwaad. Leiders, autoriteiten, opiniemakers maken ook fouten, maar juist dan kan een positief kritische houding van volgers grote resultaten hebben. Als leiders beter gaan snappen waarom mensen hun volgen, kunnen ze met die volgers meer rekening houden, worden resultaten beter.
Dus niet alles geloven wat de baas zegt, wat de krant schrijft, wat u op instagram ziet. Zelf nadenken en bewust een keuze maken wie je volgt, of wat je aanvaardt. Maar tegelijkertijd niet denken dat je het zelf altijd beter weet. Ik wens u toe dat u inspirerende mensen om u heen heeft, ze ontmoet, inspiratiebronnen ontdekt. Mensen of organisaties waarin u met vertrouwen en bewust kunt geloven. Zij verrijken ons leven. Dat leven is als een weg, en richtingwijzers kunnen dan heel nuttig zijn.
(Deze column werd half september al geschreven, maar verscheen 30 september in Magazine Nr1)