Niet lang geleden verbleef ik een aantal dagen in de Abdij van de Benedictijnen in Mamelis-Vaals. De weldadige stilte aldaar wordt een aantal malen per dag verbroken door het geluid van de kerkklokken die de monniken oproepen voor een getijdegebed of viering. En dat acht keer per dag, zeven dagen per week, jaar in, jaar uit, in deze abdij sinds 1923, honderd jaar. Je raakt als vanzelf onder de indruk van de trouw waarmee de leden van deze gemeenschap ‘getrouw’ hun plichten en werkzaamheden vervullen, conform de gelofte die men soms vele jaren geleden heeft afgelegd, ook aan elkaar.
Ik heb groot respect voor mensen die blijven staan voor hun zaak, hun opvatting, hun geloof, hun politieke keuze, hun principes.
Vrijwillig aangegane verplichtingen naar elkaar vormen de basis voor vele relaties, voor verbanden, verenigingen, vrijwilligerswerk of naoberzorg. Onze samenleving draait in hoge mate op vrijwillig aangegane verplichtingen naar de ander. Zou zo’n verplichting vrijblijvend zijn, verzwakt dat ons sociaal weefsel. En zouden door onverschilligheid geen verplichtingen aangegaan worden, komt er zelfs geen fatsoenlijk sociaal verband of netwerk tot stand.
Er kan wel degelijk een spanning zitten tussen een langjarig commitment en de natuurlijke behoefte tot vernieuwing en verandering. In eerdere columns sprak ik over de waarde van tradities, maar tevens de noodzaak om die steeds opnieuw van inhoud te voorzien. Door een traditie aan te passen en soms te veranderen, kan die blijven voortbestaan, kan die zijn waarde behouden.
Velen, ook niet-ouderen, klagen over het feit dat onze samenleving wel erg snel verandert, dat vaste waarden vervagen, dat meningen en standpunten worden ingeruild voor andere opvattingen, dat onzekerheid en instabiliteit toenemen. Relaties waar je op meende te kunnen bouwen, blijken soms minder vast te zijn. En dan lijkt het alsof het woord ‘trouw’ een ouderwets, achterhaald concept is.
Onze samenleving heeft behoefte aan solide onderlinge afspraken en relaties, óók of juist als die samenleving zich snel ontwikkelt. Ik heb groot respect voor mensen die blijven staan voor hun zaak, hun opvatting, hun geloof, hun politieke keuze, hun principes. Dat hoeft wijziging van meningen (“voortschrijdend inzicht”) niet in de weg te staan, zeker niet als die wijziging door dialoog met anderen of door het vergaren van meer kennis tot stand is gekomen. Want ook religies en ideologieën ontwikkelen zich. Maar onze samenleving is niet geholpen met opportunistisch gedrag, té pragmatisch handelen, de waan van de dag.
Ik probeer trouw te blijven aan mijn opvattingen (wees dus niet bang: ik blijf bij het CDA, en blijf RK). En ik probeer in vele verbanden en activiteiten waar te maken wat ik heb beloofd. Dat lukt helaas niet altijd en overal. In die zin ben ik soms jaloers op mensen die dat beter doen. Zo bidden de monniken in Mamelis dagelijks voor het trouw kunnen blijven aan hun gelofte. Misschien moeten dat meer mensen doen.
(verscheen 25 oktober 2023 in Familiemagazine Nummer 1)
