Deze column wordt anders dan ik mij had voorgenomen. Alles wat ik schrijf kent nu zijn betrekkelijkheid. Ik schrijf de tekst namelijk terwijl zojuist op het nieuws de invasie van Rusland in de Oekraïne wordt aangekondigd. En u leest de tekst als over die gevechten veel meer bekend is. Betrekkelijkheid van het leven is ook de thematiek van carnaval, dat grote lentefeest. U leest de tekst als de eerste na-corona vastelaovend voorbij is. Hoe dat alles verloopt is voor mij als columnist nog niet bekend.
Het hoort bij de job dat velen kritiek op mijn functioneren uiten, mij vaak ongezouten de waarheid zeggen
Christenen beginnen deze week aan de Vasten. Een periode waarin plaats is voor universele waarden en tradities. Het bekendste gebruik is natuurlijk het matigen van eet- en drinkgewoontes. En daarnaast het doen van goede werken van naastenliefde, zoals deelname aan de Vastenactie, een offer brengen. Minder bekend is wellicht het doen aan zelfonderzoek, het tot inkeer komen, jezelf relativeren. De vastentijd is bij uitstek een periode van zelfreflectie, eens goed in de spiegel kijken.
Als bestuurder was ik gewend dat anderen mij de spiegel voorhielden. Het hoort bij de job dat velen kritiek op mijn functioneren uiten, mij vaak ongezouten de waarheid zeggen. Hoge bomen vangen nu eenmaal veel wind. En leuk hoef ik dat niet te vinden. Hoewel ik mij niet in alle spiegelbeelden herkende waren er ook beelden in sommige spiegels te zien die mij bijzonder scherp typeerden, mij raakten.
Tegen die beeldvorming door derden is overigens weinig te doen. Het is de gemakkelijkste weg om die spiegelbeelden maar gewoon te accepteren. Veel lastiger is het echter om jezelf een spiegel voor te houden. Een correct en eerlijk zelfbeeld ontwikkelen is een grote opgave. Om aan zelfreflectie te doen, om even afstand te nemen, is bijvoorbeeld tijd en ruimte nodig. En dat is in deze hectische tijd niet altijd te vinden. De waan van de dag vraagt al genoeg energie.
En toch is het een waardevol voornemen. Hopelijk heeft u in uw omgeving mensen die u in uw zelfreflectie kunnen steunen. En ja, dat levert vervolgens een portie zelfkritiek op. Maar: waarachtige zelfkritiek is krachtig en zeer effectiev. Jezelf relativeren, jezelf niet te serieus nemen, milde zelfspot kunnen ervoor zorgen dat het eigen spiegelbeeld niet te zwaar valt. Wellicht is in de spiegel zelfs wel een glimlach te zien. Hoe dan ook, ik zal proberen de Vastentijd serieus inhoud te geven.
Ik mag hopen dat met name bestuurders (presidenten voorop), volksvertegenwoordigers, kritische burgers, journalisten, mensen met macht over wapens en geschriften, daar ook eens over nadenken. Al zal Vasten niet meer in ieders levenspatroon een plekje hebben, het gedachtengoed erachter verdient dat wel degelijk. Laten we wat vaker in onze spiegel kijken. We worden er allemaal beter van!
(4 maart verschenen in Magazine Nr1)
