Column

HERFST

Sta mij toe met een persoonlijke ontboezeming deze herfstcolumn te beginnen: deze week tik ik qua leeftijd de 65 kruisjes aan, waarmee ik in het spraakgebruik van de babyboomer-generatie een echte bejaarde word. Als dat tot gevolg heeft dat u vanaf nu niet meer verder leest, omdat de woorden door een witte oude man geschreven zijn, dan heb ik daar begrip voor. Even goede vrienden.

Door menigeen werd ik overigens al langer als bejaarde beschouwd, omdat ik bijvoorbeeld nog steeds katholiek ben, tot een politieke stroming behoor met een lange historie, en in mijn columns waardering toon voor oude waarden zoals gemeenschapszin, fatsoen en naastenliefde. Die mensen lezen mijn teksten, zien mijn foto en denken meewarig: “daar heb je die ouderwetse snor weer”. Ik heb daar begrip voor. Even goede vrienden.

Pas als we stoppen met vernieuwing, geen nieuwe ervaringen meer in ons opnemen, treedt de herfst in ons leven in.

Gelukkig voor mij, zijn er ook andere geluiden en gedachten. Die spreken over de ‘vitale senioren’, de ‘krasse knarren’, ‘65 is het nieuwe 50’, ‘die gaan nog dertig jaar mee’, enzovoort. Die geluiden passen beter bij mijn huidig gevoel. Ze stralen perspectief, geloof, hoop en optimisme uit, zaken die bij mijn wereldbeeld en motivatie passen. Wellicht vind u dat uit de mond van een bestuurder-politicus arrogant klinken. Daar heb ik begrip voor. Even goede vrienden.

Lees verder

3 oktober 2024
Column

VOORGLOEIEN EN STARTEN

Er zijn diverse bijnamen en scheldnamen voor mij in omloop. U hoeft mijn foto maar tussen neus en lippen te bekijken om er een paar te verzinnen. Door een populair programma van de regionale zender L1 is mij ooit de bijnaam “de Voorgloeierneur” toebedeeld, een samentrekking van de termen “Voorgloeier” en “Gouverneur”. Ik ben een vaste luisteraar van dit programma dat van 6 tot 7 uur in de ochtend live wordt uitgezonden. Een aantal vaste luisteraars figureerden zelfs in een heus strip-feuilleton, en ook mijn personage kreeg een gezicht (met dank aan tekenaar Robin Vinck).

Een voorgloeier is een onderdeel dat bij dieselmotoren zorgt voor de juiste starttemperatuur. Het is in de wereld van chauffeurs en truckers niet onbekend. Het programma en de muziek werken zelf ook als opstart-motor voor velen die ermee wakker worden en hun dag moeten of willen starten. De enthousiaste presentatoren gebruiken motiverende, positieve en activerende teksten. En men eindigt met een door de luisteraars gevraagde en gekozen plaat: de Voorgloeier.

Wat is de drijfveer om te starten, om telkens opnieuw te beginnen? Wat is je eigen voorgloeier, wie of wat brengt je in beweging?

Mensen hebben vaak een aansporing nodig om na het wakker worden hun dag te beginnen; de lichamelijke behoeftes, de zin in voedsel of drinken, de roep van een zuigeling via de babyfoon, of kinderen die op je bed springen en aandacht vragen. De een kan niet wachten om op te staan, de ander drukt liever nog een keertje op de snooze-knop van de wekker.

Lees verder

4 september 2024
Column

De Beste

Al meer dan dertien jaar schrijf ik bijna maandelijks een column voor het blad dat de naam ‘Nummer 1’ draagt. Dat blad zelf bestaat al heel wat langer. Ik heb mij eigenlijk nooit afgevraagd hoe men aan die titel gekomen is. Het zal wellicht te maken hebben gehad met de grote passie bij de initiatiefnemers voor topsport. Want naast het feit dat sporten gezond is, zijn ook prestaties zeer belangrijk. Je wilt nummer één zijn, de beste. We merken zelf hoe gefascineerd we zijn als wereldprestaties worden geleverd, zoals bij de EK-voetbal en de naderende Olympische Spelen. Al is bij dit laatste sportevenement het officiële motto: meedoen is belangrijker dan winnen!

Ik schrijf deze columns in de vrije tijd, als de stropdas is verwijderd, het bovenste knoopje van het hemd is losgemaakt, de schoenen zijn uitgedaan

Altijd nummer één zijn is goed als je in een competitie zit. En in ons medialandschap geldt dat zeker voor een familiemagazine dat grotendeels moet draaien op advertentie-inkomsten. In veel meer sectoren is sprake van competitie, van marktwerking. Enige vorm van competitie kan prestaties bevorderen, kwaliteit doen toenemen. Dat geldt in de voetballerij net zo als in de schutterswereld of de cultuursector. We kennen allen toch wel een dorp waar twee harmonie-gezelschappen elkaar tot werelniveau opstuwen. dat is het positieve aan rivaliteit.

Lees verder

10 juli 2024
Column

EURO VISIE

Je kunt natuurlijk je schouders ophalen als het thema ‘Europese verkiezingen’ valt. Maar sinds ik de beelden van de Nederlandse inzending voor het Eurovisie Songfestival zag, hou ik niet meer zo van ‘schouders ophalen’. Zeker de komende maanden zal het lastig zijn om het beeld van een man met hoge blauwe schoudervullingen kwijt te raken, of om de muziek en ritme van Euro-papa te vergeten.

Dus ik voer graag campagne voor dat saaie, degelijke, niet-sexy Europa, met name voor de waarden-gemeenschap die de Unie óók is.

Een aantal jaren geleden voerde ik campagne om het Songfestival naar Maastricht te halen. Gelukkig hoefde ik niet verkleed te gaan in een outfit zoals de deelnemende artiesten die in steeds creatievere vormen dragen, om de boodschap ‘come closer’ kracht bij te zetten. Een simpel rood t-shirt voldeed, maar… de campagne mislukte. Misschien zou men meer succes hebben gehad, of zou die meer zijn opgevallen, als ik een pak met schoudervullingen had gedragen. Want het festival ging naar Rotterdam.

Lees verder

5 juni 2024
Column

VRIJ EN VREI

Begin mei staan we overal in Europa stil bij de vrede en de vrijheid. In teksten spreken we over vrijheid in vrede, of vrede in vrijheid, kortom: proberen we deze woorden inhoud te geven en met elkaar te verbinden. Ik ben zelf opgevoed in de Maastrichtse taal. Net zoals in vele Limburgse dialecten lijken de Maastrichtse woorden ‘vrij’ en ‘vrei’ veel op elkaar. Slechts in de uitspraak van de klanken hoor je het verschil, terwijl in de Nederlandse uitspraak de woordklank vrijwel identiek is. Maar belangrijker is dat de woorden ook inhoudelijk alles met elkaar te maken hebben.

Als wij vredestichter willen zijn, volstaat het beëindigen van geweld en oorlogshandelingen niet.

De klassieke uitleg die aan het woord vrijheid wordt gegeven is een situatie waarin mensen vrij van angst, vrij van dwang en vrij van beperkingen zijn. De mens heeft met andere woorden de mogelijkheid en het recht om keuzes te maken in hoe zijn leven wordt ingevuld. Dat die vrijheid ergens ophoudt, grenzen kent, bijvoorbeeld omdat ongebreidelde vrijheid van de één tot onvrijheid bij de ander zou leiden, is logisch. Net zo logisch is het dat in situaties van strijd, oorlog en geweld, ware vrijheid onmogelijk is. En dat ware vrede niet kan bestaan onder mensen die in onvrijheid leven. Ik geloof niet in zoiets als ‘gewapende vrede’.

Lees verder

1 mei 2024
Column

OUD EN NIEUW IN HET GRIJS

Het valt niet langer te ontkennen. Op de vele foto’s die van mij de laatste maanden langs komen is het steeds duidelijker te zien: ik word grijs. Te beginnen met steeds meer witte haren in mijn snor, is de grijstint in de hele haardos al lang in opkomst. En ja, dat betekent in mijn geval ook dat ik in steeds meer situaties terecht kom waarin ik als oude, oudere of oudste word gezien of behandeld.

Omdat mijn vader z.g. ook Theo heette ben ik lang gewend geweest aan het achtervoegsel “junior”. Dat is definitief voorbij. Zeker als je ook nog twee keer lid van een senaat bent: die van de Narrenuniversiteit Limburg, en die van ons nationaal Parlement (Eerste Kamer), past eerder de verwante term: senior. De ontwikkeling van junior naar senior gaat aan jezelf meestal voorbij: het is immers altijd onze omgeving die ons indeelt in categorieën als oud of jong.

Voor mij ligt het verschil tussen jong en oud in de mate waarin je openstaat voor nieuwe kennis, ervaring en gevoelens.

Of ik tevreden ben als een ander mij oud en grijs noemt hangt af van de waarde die die ander aan die omschrijving toedicht. Vindt men mij wijs, verstandig en ervaren, dan beschouw ik het als eretitel. Is de bijklank echter die van starheid of seniliteit dan ben ik minder gecharmeerd als men mij aanspreekt met “ouwe”.  Voor mij ligt het verschil tussen jong en oud in de mate waarin je openstaat voor nieuwe kennis, ervaring en gevoelens. ‘Jong’ associeer ik met nieuwe dingen ontdekken, opgroeien, leren, vernieuwen. Daar staat dan ‘oud’ tegenover: krimpen, interesse verliezen, leven op herinnering en routine.

Lees verder

27 maart 2024
Column

VERWEND

Meer dan twintig jaar geleden werd er in The Economist over Nederland gesproken als een land met ruim 16 miljoen verwende inwoners. Voor de buitenlandse auteur was het opmerkelijk hoe ontevreden de bevolking toen was, terwijl toch vele objectieve cijfers over geluk en economie sterk groen kleurden. Het was de tijd vlak vóór de moord op Fortuyn. Nederland behoorde economisch tot de top-7 van de wereld, en de top-5 van gelukkigste landen. Maar tegelijk werd er in de samenleving veel geklaagd over de politiek (‘de puinhopen van Paars’), de asielinstroom (die na de Balkanoorlogen aan het dalen was), de globalisering (start van de Euro), de kloof tussen rijk en arm, de werkloosheid en dergelijke.

Ik moet toegeven: ik ben en voel mij verwend.

Nu ben ik geen buitenstaander, integendeel. Een groot deel van mijn werk bestaat uit het signaleren en agenderen van problemen, van zaken die fout zijn in onze samenleving. En vervolgens besteed ik veel tijd aan het nadenken hoe het beter kan, aan wetten en regels ontwerpen en behandelen die problemen oplossen. Je kunt gerust zeggen dat iedereen die in een politiek bestuurlijke omgeving werkt, meestal met de negatieve kanten van ons samenleven bezig is: woningnood, vervuiling, criminaliteit, leerachterstanden, armoede, oorlog, discriminatie, drugsgebruik. Je zou er pessimistisch van worden. En je zou zeggen dat het terecht is dat er veel geklaagd wordt. Ook na ruim twintig jaar.

Lees verder

28 februari 2024
Column

Vrede op Aarde

“Eindelijk weer eens een echte Kerst-column” zult u vast denken bij het zien van de titel. Zo’n tekst waarin de schrijver een paar sentimentele en zalvende woorden over de lezer uitstort, met het aloude Kerstverhaal van de geboorte van Jezus in een grot of stal te Bethlehem als basis. Het is echter de vraag of u op zo’n tekst zit te wachten. Zeker als de schrijver, zoals in dit geval, een bestuurder  en politicus is, of zoals ze in Limburg meestal over mij zeggen: ‘zoe’ne dikkop’. Dan klinkt een oproep tot vrede misschien wel aanmatigend of misplaatst.

Vrede moet worden gesticht; ‘stichten’ is een werkwoord, vergt dus inspanning. Het vraagt van mensen dat ze vredestichters worden.

Vrede moet worden gesticht; ‘stichten’ is een werkwoord, vergt dus inspanning. Het vraagt van mensen dat ze vredestichters worden.Het is bovendien dit jaar lastig een Kerstboodschap te schrijven. Hadden we een jaar geleden al de oorlog in Oekraïne op ons continent, dit jaar is daar de opleving van het conflict in Israël en Palestina (met de oorlog tegen Hamas) bijgekomen. Bethlehem heeft daardoor alle Kerstevenementen moeten afgelasten. En overigens: ontspanning in de andere conflictgebieden in Afrika (zoals Sudan), Azië (zoals Yemen) of Amerika (zoals Venezuela) zie ik evenmin ontstaan. Kortom: veel strijd en ruzie op wereldschaal.

Lees verder

20 december 2023
Column

KIEZEN

Een columnist kan nooit super actueel zijn. De deadline voor het inleveren van mijn tekst ligt meestal ongeveer een week vóór het moment dat de column vderschijnt. Als u dus een treffend commentaar op de verkiezingsuitslag verwacht, moet ik u teleurstellen. Behalve dat ik natuurlijk kan zeggen dat de partij van mijn keuze meer had verdiend. Want zoals waarschijnlijk de meeste kiezers, sta ik achter mijn eigen keuze, en hoop en verwacht ik dat anderen ook zo denken en stemmen. Zeker als die keuze bewust en overtuigend tot stand komt, en dus niet in een split second of op grond van een mediahype is genomen.

Ik hoop vurig dat onze nieuw gekozen bestuurders af en toe het eigen gelijk kunnen relativeren, twijfel willen toelaten en bereid zijn over hun eigen schaduw heen te stappen.

Een keuze bepalen, kiezen, is voor de ene persoon gemakkelijker dan voor de ander. We kijken meestal op naar iemand die daar daadkrachtiger is dan we zelf zijn. Het woord ‘twijfel’ of ‘twijfelaar’ heeft een negatieve bijklank. Bij politici en bestuurders dringen we aan op duidelijkheid, en als dezen enige nuances in het zwart-wit denken aanbrengen, krijgen ze het stempel ‘zwak’. De aantrekkelijkheid van de simpele opvatting wint het in de publieke opinie helaas te vaak van een mogelijk gecompliceerd compromis.

Lees verder

20 november 2023
Column

TROUW

Niet lang geleden verbleef ik een aantal dagen in de Abdij van de Benedictijnen in Mamelis-Vaals. De weldadige stilte aldaar wordt een aantal malen per dag verbroken door het geluid van de kerkklokken die de monniken oproepen voor een getijdegebed of viering. En dat acht keer per dag, zeven dagen per week, jaar in, jaar uit, in deze abdij sinds 1923, honderd jaar. Je raakt als vanzelf onder de indruk van de trouw waarmee de leden van deze gemeenschap ‘getrouw’ hun plichten en werkzaamheden vervullen, conform de gelofte die men soms vele jaren geleden heeft afgelegd, ook aan elkaar.

Ik heb groot respect voor mensen die blijven staan voor hun zaak, hun opvatting, hun geloof, hun politieke keuze, hun principes.

Vrijwillig aangegane verplichtingen naar elkaar vormen de basis voor vele relaties, voor verbanden, verenigingen, vrijwilligerswerk of naoberzorg. Onze samenleving draait in hoge mate op vrijwillig aangegane verplichtingen naar de ander. Zou zo’n verplichting vrijblijvend zijn, verzwakt dat ons sociaal weefsel. En zouden door onverschilligheid geen verplichtingen aangegaan worden, komt er zelfs geen fatsoenlijk sociaal verband of netwerk tot stand.

Lees verder

25 oktober 2023